نقد و بررسی رانا، پلاس پانوراما ،1402 - 1400

معرفی

رانا پلاس سقف شیشه‌ای

  آپشن لوکس روی سدان اقتصادی ایران‌خودرو!  

نمیدانم اولین بار چه کسی تصمیم گرفت یکی از مجردی‌ترین ماشین‌های دنیا یعنی پژو ۲۰۶ را بدون تغییر در فاصله محورها و اصلاح ساختار کابین به مرد خانواده تبدیل کند! در هر صورت این ایده عجیب عملی شد تا پژو ۲۰۶ صندوقدار و پس از آن نسخه‌ای ایرانیزه‌تر با فیس متفاوت یعنی رانا روی خط تولید ایران‌خودرو قرار گیرد. البته هیچکدام از این دو در آغاز عرضه با اقبال عمومی مواجه نشدند اما بازار انحصاری و نبود رقیب شایسته در این رنج به خودروساز وطنی فرصت داد تا پروژه خود را بالاخره در بازار جا بیندازد. البته برای این کار، سیاست‌هایی نظیر توقف تولید برخی رقبای هم‌خانواده نیز لحاظ شد تا مشتریان به نوعی مجبور شوند از این ماشین‌ها خوششان بیاید!

با تمامی این صحبت‌ها بی‌انصافی است که منکر نقاط قوتی نظیر راندمان مناسب پیشرانه TU5، هندلینگ بهتر از نسخه‌های هاچ‌بک و توانایی‌های حرکتی قابل‌قبول این دو محصول شویم. ضمن اینکه برخی از خانواده‌های جوان، بیش از آنکه به فضای عقب نیاز داشته باشند، محتاج صندوق جادار هستند و این هاچ‌بک‌های سدان‌شده! به چنین نیازی پاسخ مناسب را ارائه می‌کند. البته رانا بدلیل کیفیت پایین‌تر (بخصوص در داخل کابین) همواره زیر سایه برادرش یعنی 206 SD قرار داشت اما با توجه به قیمت نسبتاً مناسب‌ توانست برای سال‌های طولانی‌تری روی خط تولید باقی بماند تا اینکه در نهایت پس از گذشت حدود 8 سال با نسخه فیس‌لیفت یا به عبارتی پلاس جایگزین شود؛ پس از آن و به دنبال فروش نسبتاً خوب نسخه پلاس و همزمان استقبال از پژو 207 پانورامیک، ایران‌خودرو مجاب شد که سقف‌شیشه‌ای محبوب را روی رانا پلاس هم قرار دهد. البته این تنها تغییر صورت گرفته روی این ماشین نیست و اگر در ادامه همراهمان باشید به دیگر اصلاحات صورت‌گرفته نیز اشاره خواهیم نمود.

طراحی بیرونی رانا پلاس سقف شیشه‌ای

تفاوت‌های ظاهری رانا پلاس با نسخه ساده قدیمی در حد بزک کردن‌های یک جوان آماتور است. انگار یک ماشین‌باز نسبتاً با سلیقه، سری به بازار محصولات افترمارکت زده و با خرید چراغ‌ها و جلوپنجره اسپرت و آینه‌های جدید ماشینش را مقداری زیباتر از قبل کرده. تازه پول جوان قصه ما به رینگ و لاستیک آلومینیومی هم نرسیده و به یک دست قالپاق جدید و رنگ‌آمیزی زه‌ها و دستگیره‌ها رضایت داده است.

شاید تعجب کنید ولی این تمام کاری است که ایران‌خودرو پس از گذشت این همه سال روی ظاهر بیرونی رانا انجام داده تا مثلاً چهره خودرو را به روزرسانی کرده باشد! با این حال در مدل پانوراما شرایط مقداری بهتر است چراکه حداقل این آپشن را نمی‌شود به صورت شخصی روی ماشین نصب نمود؛ بخصوص که خودروساز وطنی برای جلوگیری از کاهش امنیت مجبور شده فریم سقف را به کل تغییر دهد و از شیشه خاص و نسبتاً گران‌قیمتی استفاده نماید. راستی در نسخه پانوراما جای آنتن هم به انتهای سقف منتقل شده که به چشم من زیباتر است.

کابین و امکانات رانا پلاس سقف شیشه‌ای

خطوط طراحی و چیدمان اکثر ادوات داخلی رانا پلاس مشابه نسخه‌ قبلی است و به غیر از غربیلک فرمان جدید که از 207 به عاریت گرفته شده و با ظاهر شکیل‌تر و بهره‌مندی از کلیدهای کنترلی جلوه بهتری به فضا بخشیده، در سایر بخش‌ها تغییرات بسیار جزئی هستند. مثلاً کلید تنظیم آینه‌ها، پخش صوتی و دسته راهنما و برف‌پاک‌کن نیز به روز رسانی شده‌اند و کلاستر ماشین با مدل‌های ساده قبلی فرق کرده است ولی میزان پیشرفت ظاهری در حدی نیست که خیلی چشمگیر باشد. روکش صندلی‌ها هم جدید است و رودری‌های متفاوت، اندکی فضای داخل را ارتقاء بخشیده‌.

اما مهم‌ترین تغییر میهمان امروزمان همین سقف پانورامیکی است که بالای سر داریم. البته این سقف چندان در دایره دید نفرات جلویی قرار نمی‌گیرد اما نور جالبی به داخل کابین منتقل می‌کند که حس خوبی دارد. فقط ای کاش برای کاور سقف از سیستم بازشو برقی استفاده می‌شد، یا حالا که چنین هزینه‌ای نکرده‌‎اند حداقل چفت و بست بهتری برایش در نظر می‌گرفتند تا این کاور بی‌کیفیت با شتاب ناگهانی یا ترمزگیری شدید جابجا نشود! بگذریم؛ 

بزرگ‌ترین نقطه ضعف رانای قدیمی که همواره توی ذوق مشتریانش میزد، کیفیت پایین پوسته داشبورد بود که با فشار انگشت فرو می‌رفت و با کوچک‌ترین برخورد خط می‌افتاد. بالاخره ایران‌خودرو تصمیم گرفت در نسخه پلاس از جنس مقاوم‌تری (مشابه با ساختار پژو 207) برای پوسته استفاده نماید که خبر بسیار خوبی است؛ ولی حیف که در عمل اوضاع آنقدر که انتظار داشتیم بهتر نشده. در واقع با توجه به افت کیفیت کابین اکثر محصولات وطنی از جمله همین ۲۰۷ در سال‌های اخیر، عملاً پیشرفت شدیدی در کیفیت رانا هم رخ نداده است. فقط داشبورد از نظر رنگ و ضخامت مقداری بهتر شده ولی همچنان حس خوبی به سرنشینان منتقل نمی‌کند. 

رانا پلاس پانوراما از لحاظ تجهیزات جانبی هم دچار تناقض است! مثلاً همین سقف شیشه‌ای آپشن نسبتاً لوکسی به حساب می‌آید و برای همین است که معمولاً جایی در خودروهای اقتصادی ندارد. خوب ما هم انتظار داشتیم با روئیت این گزینه به نسبت گران، با خودرویی آپشنال روبرو شویم اما مدتی بعد متوجه شدیم میهمان امروزمان نه تهویه اتوماتیک دارد و نه از سیستم مالتی‌مدیا و نمایشگر لمسی بهره برده. حتی ترمزهای عقبش هم کاسه‌ای هستند. البته حضور امکاناتی نظیر فرمان برقی و کروز کنترل (و از ابتدای سال 1402 دیلایت و پوزیشن لایت) ما را مقداری امیدوار نگاه داشت. همچنین در نسخه‌های جدید تولیدی (از نیمه دوم سال 1402) امکانات مهمی شامل سیستم کنترل کشش (TCS) و پایداری الکترونیکی (ESP) بهمراه سامانه پایش فشار باد تایرها (TPMS) به ماشین اضافه شده‌اند تا اوضاع بسیار بهتر از قبل شود. 

نشانگر زمان مناسب برای تعویض دنده (GSI) نیز دیگر تغییر صورت گرفته روی رانا ارتقاء یافته است که البته با توجه به عایق بندی متوسط کابین شاید خیلی هم به کارمان نیاد؛ در واقع با گوش‌هایمان به راحتی میتوانیم زمان مناسب تعویض دنده را متوجه شویم! ضمناً رانا پلاس جدید استاندارد ایمنی عابر پیاده را هم بدست آورده. دیگر آپشن‌ها همان چیزهای ساده و قدیمی نظیر: "سیستم‌های ABS و EBD، 2 عدد کیسه هوا برای سرنشینان جلو، تهویه دستی، مه‌شکن‌های جلو و عقب، بلوتوث، چراغ‌های جلویی مجهز به سیستم مشایعت و تنظیم ارتفاع از داخل، شیشه‌ها و آینه‌های جانبی برقی و سنسور پارک عقب" هستند که این روزها به تجهیزاتی ساده و ابتدایی بدل شده‌اند.

در خصوص فضاسازی هم عملاً با همان پژو 206 سر و کار داریم. یعنی اینجا هم سرنشینان جلو از جای پا و سر کافی برخوردارند اما هیچ فرد بزرگسالی دوست ندارد به صندلی عقب ماشین دعوت شود. البته برای خانواده‌های جوان که هنوز فرزندشان به سن قد کشیدن نرسیده‌اند اوضاع رو به راه است و می‌شود با تکیه بر محفظه 400 لیتری صندوق، مسافرت‌های راحت‌تری در قیاس با اکثر هاچ‌بک‌ها تجربه نمود.

مشخصات فنی رانا پلاس سقف شیشه‌ای

خوشبختانه تغییرات رانا پلاس سقف‌شیشه‌ای به ظاهر محدود نشده و اصلاحاتی هم روی بخش فنی خودرو صورت گرفته است. حالا خیلی هم هیجان زده نشوید چون قرار نیست برایتان از اضافه شدن توربو یا اعداد و ارقام خارق‌العاده صحبت کنم! ولی همین که پیشرانه قدیمی 1.6 لیتری TU5 به سیستم باز و بست متغیر سوپاپ (CVVT) و پمپ روغن‌ دور متغیر و مواردی از این دست تجهیز شده جای امیدواری دارد. این موتور که پس از اصلاحاتش TU5P نام گرفته جدا از بهبود عملکرد در دورهای مختلف و کاهش لرزش قادر است 113 اسب‌بخار قدرت تولید کند که چیزی در حدود 8 اسب بیشتر از مدل ساده قبلی است. البته گشتاور تفاوت خاصی نکرده و 144 نیوتن‌متر تورک تولیدی نشان از بهبود تنها 2 واحد دارد که رقم قابل توجهی به حساب نمی‌آید. ضمناً جایگزین شدن فرمان برقی بجای نسخه هیدرولیکی جدا از نرمی بیشتر، مقداری از بار روی موتور را برداشته که در راندمان نهایی ماشین تاثیرگذار خواهد بود.

خوشبختانه گیربکس 5 سرعته قدیمی هم با نسخه 6 سرعته (همچنان دستی) تعویض شده تا در مجموع شتاب صفر تا صد ماشین به ادعای کمپانی 0.4 ثانیه بهتر شود و به 11.2 ثانیه برسد. نکته دیگر اینکه همزمان مصرف سوخت ترکیبی نیز با کاهش 0.4 لیتری به 6.9 لیتر رسیده است. خلاصه مطلب اینکه رانا پلاس سقف‌شیشه‌ای قوی‌تر، سریع‌تر و کم‌مصرف‌تر شده اما تفاوتش با مدل قبلی آنقدر شدید نیست که راننده را به وجد آورد! در ادامه عملکرد ماشین را به صورت عملی مورد بررسی قرار خواهیم داد.

تجربه رانندگی با رانا پلاس سقف شیشه‌ای

اکثر ما ایرانی‌ها حداقل برای یک بار هم که شده سوار یکی از اعضاء خانواده پژو 206 شده‌ایم. رانا هم در مجموع سواری نزدیک به دیگر اعضاء خانواده‌اش دارد. با این حال روی رانا پلاس ارتقاء یافته یک سری تغییرات صورت گرفته که رانندگی را مقداری ساده‌تر کرده. مثلاً فرمان برقی ماشین عملکرد نرم و روانی دارد که در ترافیک‌های اعصاب خردکن پایتخت حسابی به کارمان می‌آید؛ البته داخل پرانتز اشاره کنم که در سرعت‌های بالا فرمان به اندازه‌ای که انتظار داریم سفت نمی‌شود و همین نکته دقتش را مقداری کاهش داده است.

کورس تعویض دنده‌ها هم به نظرم مقداری کاهش یافته و میزان نرمی کلاچ در قیاس با نسخه 5 سرعته اندکی بهبود یافته است. راستی اگر برایتان سوال پیش آمده که با اضافه شدن دنده ششم، دنده عقب ماشین کجاست باید بگویم که این دنده به سبک دوو سیلو (و خیلی ماشین‌های دیگر) با کمک یک اهرم در کنار دنده یک جا می‌رود.

سواری هم نه آنقدر راحت است که ما را به تحسین وادار کند و نه آنقدر خشک و خشن که بخواهیم زبان به انتقادهای تند بگشاییم؛ شرایط تقریباً همان چیزی است که از یک سدان اقتصادی با ساختار ساده تعلیق انتظار می‌رود. در پیچ‌ها اما کنترل ماشین اندکی ساده‌تر از 206 هاچ بک است. بخصوص که در نسخه ارتقاء یافته سیستم پایداری الکترونیکی به ماشین افزوده شده تا خطای راننده و ضعف سیستم تعلیق تا حد زیادی پوشش داده شود.

رانا پلاس عایق‌بندی بهتری در مقایسه با مدل معمولی دارد اما همچنان صدای پیشرانه در دورهای بالاتر از 3500 RPM به وضوح در داخل کابین شنیده می‌شود. افزایش قدرت موتور و تغییر ضرائب گیربکس هم به شتاب اولیه اندکی بهتر ختم شده و توانستیم در ارتفاع تهران با بنزین معمولی در حوالی 12.4 ثانیه از سکون به سرعت 100 کیلومتر بر ساعت دست یابیم که با عدد استاندارد اعلامی کارخانه حدود 1.2 ثانیه اختلاف داشت. البته به نظرم ضرائب گیربکس می‌توانست حتی بهتر از اینها باشد.

مشخص است که هدف کمپانی شتاب‌گیری سریع‌تر در آغاز حرکت و همزمان مصرف سوخت پایین‌تر در سرعت‌های بالا بوده و از این رو دنده‌های یک و دو سنگین و از 3 به بعد سبک‌تر از قبل ستاپ شده‌اند. این کار روی کاغذ هوشمندانه به نظر می‌رسد اما در عمل به افزایش فاصله میان دنده‌های 2 و 3 منتهی شده که از قضا خیلی هم در رانندگی کاربرد دارد. نتیجه اینکه در سربالایی‌های شدید، گاه ممکن است حس کنید دنده 2 برای ماشین کم و دنده 3 زیادی است! با این حال افزایش قدرت موتور TU5P باعث شده این مشکل خیلی هم آزاردهنده نباشد و در اکثر مواقع از کشش کافی برخوردار باشیم. ضمناً در اتوبان‌های خلوت می‌شود با استفاده از دنده ششم فشار را از روی موتور برداشت و دورهای پایین‌تر حرکت نمود.

ترمزهای رانا پلاس نیز عملکرد قابل قبولی دارند. البته خط ترمز ماشین به پای رقبای گران‌تر چینی نمی‌رسد و سیستم کاسه‌ای عقب هم در ترمزگیری‌های مداوم زودتر از انواع دیسکی اسیر حرارت (و در نتیجه افت عملکرد) می‌گردد اما با این حال میتوان گفت در صورت رعایت سرعت مطمئن با مشکلی در این بخش مواجه نخواهید شد. راستی خودرو مورد تست کارکرد پایینی داشت و فعلاً صدای چندانی از قطعات مختلفش به گوش نمی‌رسید اما با توجه به خشکی متریال کابین به نظر می‌رسد که این سکوت خیلی دوام نیاورد!

نتیجه گیری پایانی

رانا پلاس سقف شیشه‌ای، بخصوص در نسخه جدید ارتقاء یافته خودرو بدی از کار در نیامده و به لطف پیشرانه اندکی مدرن‌تر از قبل، گیربکس با ضرائب متنوع‌تر، آپشن‌های تکمیلی و شتاب و کشش معقول می‌تواند در حد و اندازه خودش (آن هم با در نظر داشتن شرایط خاص کشور) کاربردی باشد. بخصوص که این محصول از گستردگی مناسب مراکز خدماتی ایران‌خودرو و هزینه نگهداری قابل‌قبول نیز بهره می‌برد و به نوعی می‌تواند به عنوان یک خودرو صفر کیلومتر در مقایسه با رقبای دست‌دوم چینی گزینه کم ریسک‌تری باشد. با این حال در صورت خریدش باید با نقطه ضعف‌های زیادی کنار بیائید. مثلاً کیفیت ساخت خودرو نا امیدکننده است؛ کسری آپشن‎‌های ساده و ابتدایی در حد دوربین دنده‌عقب حسابی توی ذوق می‌زند و فضای پای سرنشینان عقب ماشین حتی از برخی هاچ‌بک‌های مینی (مثلاً ام وی ام 110) کوچک‌تر می‌باشد! 

تازه اصلاحات صورت‌گرفته در نسخه پلاس سقف‌شیشه‌ای جدید چندان هم ارزان نبوده و باید مبلغ به مراتب بیشتری نسبت به نسخه ساده خرج نمایید که خیلی با خصلت‌های اکونومی ماشین همخوانی ندارد. ولی خوب چاره چیست؟! حالا که 206 صندوقدار از خط تولید کنار رفته و سایر رقبای داخلی یا گران‌تر هستند و یا شرایط بهتری از نماینده ایران‌خودرو ارائه نمی‌کنند مجبوریم با این مشکلات سر کنیم. البته با افزایش قیمت رانا پلاس، شاهین هم رو در روی میهمان امروزمان قرار گرفته که رقیب جدی به حساب می‌آید؛ ولی برای داشتن نماینده سایپا باید دردسرهای نگهداری از پیشرانه توربو را هم متحمل شویم.